Σημαντικά Νέα->
Περιβαλλοντικά Θέματα->ΓΕΩΤ.Ε.Ε.: ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ «ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»
Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε,
στο πλαίσιο της διαδικασίας επεξεργασίας και εξέτασης του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και άλλες διατάξεις» από τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων, παραθέτουμε εν συνεχεία τις παρατηρήσεις και προτάσεις μας επί των διατάξεων του εν λόγω Σ/Ν.
Κατ’ αρχάς, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε. – Ν.Π.Δ.Δ.), ως θεσμοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας για θέματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, την αγροτική και περιφερειακή ανάπτυξη, την προστασία και αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος, την υγεία και ευζωία των ζώων, την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, οφείλει να επισημάνει ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν αποσαφηνίζει πλήρως τον ρόλο και το έργο των ΦΔΠΠ σε προστατευόμενες περιοχές στις οποίες η εκ του νόμου γενικότερη αρμοδιότητα για τα αντικείμενα διαχείρισης και προστασίας ανήκει σε άλλες δημόσιες αρχές (π.χ. Δασικές Υπηρεσίες). Υπενθυμίζουμε ότι, κατά τη διάρκεια της προηγειθείσας διαβούλευσης, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. με το υπ’ αριθ. 4977/28-11-2017 έγγραφό του, είχε τονίσει τη σημασία και σοβαρότητα του συγκεκριμένου θέματος και είχε ζητήσει από το Υ.Π.ΕΝ. να υπάρξει, πριν από την κατάθεση του Σ/Ν στη Βουλή, εκτενής και εμπεριστατωμένη ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων υπηρεσιών και επιστημονικών φορέων προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα σύγχυσης και επικάλυψης αρμοδιοτήτων που θα δυσχεράνουν την αποτελεσματική προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, επί της εν λόγω πρότασης ουδέποτε λάβαμε οποιαδήποτε απάντηση, ενώ παρατηρούμε ότι οι σχετικές διατάξεις εισάγονται προς ψήφιση χωρίς ουσιώδεις αλλαγές.
Δεδομένου του ότι το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. εκφράζει και τους δασολόγους που υπηρετούν στις δασικές υπηρεσίες οι οποίοι δεν έχουν κληθεί θεσμικά στη σημερινή συνεδρίαση επιτροπής σας, θεωρούμε ότι επιβάλλεται σαν επιμελητήριο να καλύψουμε αυτή «την έλλειψη πρόβλεψης» . Η θέση του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. και της Π.Ε.Δ.Δ.Υ. επί της αρχής του Ν/Σ είναι ότι το νομοσχέδιο θα έπρεπε να τύχει περαιτέρω επεξεργασίας να έχει ενσωματώσει τις πολύ σοβαρές επισημάνσεις που έγιναν κατά τη δημόσια διαβούλευση και να κινείται σε διαφορετική βάση οργάνωσης των Φορέων Διαχείρισης, τόσο όσο αφορά στο συνολικό τους αριθμό, όσο και στη χωρική τους αρμοδιότητα και τις αρμοδιότητες τους και να προβλέπει την άμεση διασύνδεση τους με τις περιφέρειες του κράτους και το σημαντικότερο χρηματοδοτικό μέσο (το Ε.Σ.Π.Α) που διαχειρίζονται αυτές εξασφαλίζοντας μέσω αυτών την επαρκή και αδιάλειπτη χρηματοδότησή τους .
Θεωρούμε επίσης ότι στο Σ/Ν υπάρχουν διατυπώσεις που συγχέουν το ρόλο των Φορέων Διαχείρισης ως Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, με το ρόλο των δημοσίων Υπηρεσιών που ασκούν αρμοδιότητες διοίκησης διαχείρισης και προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων και ιδίως των Δασικών Υπηρεσιών. Αυτό αποτέλεσε κατά το παρελθόν σημείο τριβής, το οποίο αντί να λυθεί με το εισαγόμενο νομοσχέδιο αντίθετα θεωρούμε ότι επιτείνεται. Συνεπώς θέματα διοίκησης ή θέματα διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων, που αποτελούν και την πλειονότητα των προστατευόμενων περιοχών, θα έπρεπε να είναι προσεκτικότερα διατυπωμένα.
Άλλο παράδειγμα επίσης στο οποίο θα θέλαμε να αναφερθούμε και αφορά στις αρμοδιότητες των Φ.Δ., είναι οι λεγόμενες «άδειες επιστημονικής έρευνας» που σύμφωνα με το νόμο 3937/ 2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» .εκδίδονται από την αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου . Επειδή η έκδοση αδειών επιστημονικής έρευνας συνδέεται με τις υποχρεώσεις της χώρας στα πλαίσια της συνθήκης της Ναγκόγια (ΚΑΝ 511/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και εκτελεστικός κανονισμός 2015/1866 της Επιτροπής), το θέμα των αδειών επιστημονικής έρευνας δεν πρέπει να αλλάξει για να μπορεί να υπάρχει κεντρικός έλεγχος στην διακίνηση και την ιχνηλασία γενετικών πόρων. Συνεπώς προτείνεται η διαγραφή της εισαγωγικής φράσης «η χορήγηση αδειών επιστημονικής έρευνας» στην παράγραφο ιη) του άρθρου 4 που αφορά στις αρμοδιότητες των Φ.Δ..
Θέματα στελέχωσης, οργάνωσης και λειτουργίας των Φ.Δ.:
Λαμβάνοντας υπόψη τις οργανωτικές και λειτουργικές δυσκολίες των Φορέων Διαχείρισης μέχρι σήμερα, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. θεωρεί ότι η καλύτερη λύση θα ήταν η από μηδενική βάση επανεξέταση του πλαισίου λειτουργίας τους και η υπαγωγή σαν σύνολο αρμοδιοτήτων και προσωπικού των Φορέων Διαχείρισης στις Δασικές Υπηρεσίες με την ενίσχυση των διοικητικών τους δομών με τη δημιουργία «τμημάτων προστατευόμενων περιοχών» εκεί όπου απαιτείται. Αυτή η πρόταση έχει συζητηθεί και στην επιτροπή περιβάλλοντος της Βουλής χωρίς να απορριφθεί και εκτιμούμε ότι θα αναβάθμιζε και τις δασικές υπηρεσίες (προσδίδοντας τους την επιβαλλόμενη διεπιστημονικότητα) αλλά και το σύστημα διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών.
Το σχέδιο Νόμου δεν μπαίνει σε αυτή τη λογική και συνεπώς συζητάμε για τις ανάγκες των ήδη υπαρχόντων Φ.Δ.Π.Π. αλλά και τη δημιουργία νέων, καθώς και τη αύξηση του μεγέθους της έκτασης των περιοχών ευθύνης τους ανεξάρτητα από τα προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί στη λειτουργία τους.
Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. επισημαίνει ότι αν δεν λυθούν τα λειτουργικά και οργανωτικά θέματα των Φ.Δ. και αυτή η προσπάθεια θα είναι αποτυχημένη.
Ιδιαίτερα υπογραμμίζουμε την ανάγκη διασφάλισης πηγών σταθερής χρηματοδότησης αλλά και η στελέχωσή τους με το απαιτούμενο προσωπικό, αναλόγως με το αντικείμενο προστασίας (δάσος, υδάτινο οικοσύστημα κλπ) που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου οι Φορείς Διαχείρισης να μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντα τους.
Χρηματοδότηση Φ.Δ.:
Στο άρθρο 8 του Σ/Ν προβλέπεται η επιχορήγηση των Φ.Δ.Π.Π. από τον τακτικό προϋπολογισμό (και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Προκύπτει ωστόσο η εύλογη απορία για την πραγματική έννοια της εν λόγω πρόβλεψης, δεδομένου ότι η άμεση και ουσιαστική εφαρμογή της τελεί υπό αίρεση, βάσει των σχετικών μεταβατικών διατάξεων του άρθρου 11, καθόσον για το έτος 2018 οι δαπάνες μισθοδοσίας συνεχίζουν να καλύπτονται από τους πόρους του Πράσινου Ταμείου (σ.σ. μια λύση που από προσωρινή το 2015 τείνει να γίνει μόνιμη), ενώ οι λοιπές λειτουργικές δαπάνες καλύπτονται εν μέρει από πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του Υ.ΠΕ.Ν. και εν μέρει από το Πράσινο Ταμείο. Σημειώνουμε επιπλέον ότι το ζήτημα της χρηματοδότησης των Φορέων Διαχείρισης δεν φαίνεται να επιλύεται οριστικά ούτε για τα επόμενα έτη, αφού στην παρ. 2γ του άρθρου 11 προβλέπεται πως οι λειτουργικές δαπάνες (στις οποίες περιλαμβάνεται και η μισθοδοσία του προσωπικού) καλύπτονται μόνο υπό προϋποθέσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υ.ΠΕ.Ν., άλλως (και πάλι) από πόρους του Πράσινου Ταμείου. Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθούν μελλοντικές δυσχέρειες στη χρηματοδότηση των εν λόγω Φορέων, θεωρούμε ότι θα πρέπει να διευκρινιστεί και να καθοριστεί πλήρως ο τρόπος σταθερής επιχορήγησής τους και επιπλέον να αναλυθούν και να εξειδικευτούν περαιτέρω το είδος και το περιεχόμενο των λοιπών προβλεπόμενων πόρων (π.χ. έσοδα από ΑΠΕ). Επιπλέον, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα πρέπει να μεριμνήσει για την επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης και υλοποίησης των προτάσεων που έχουν υποβληθεί από τους ΦΔΠΠ στο πλαίσιο σχετικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α. 2014 – 2020, έτσι ώστε να ενισχυθεί το έργο τους και παράλληλα να εξασφαλιστούν οικονομικοί πόροι για την κάλυψη, μέρους έστω, των λειτουργικών τους δαπανών.
Βεβαίως τίθεται και το ερώτημα (στα μέλη της επιτροπής): Προβλέπεται στο Σ/Ν η χρηματοδότηση των φορέων διαχείρισης από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του ΥΠΕΝ ή τις δημόσιες επενδύσεις ακόμη και από το Πράσινο Ταμείο (που μην ξεχνάμε λειτουργεί σαν ΝΠΔΔ με πλήρη έλεγχο του προϋπολογισμού του από το Οικονομικών) προφανώς θεωρώντας δεδομένο ότι υπάρχουν και είναι διαθέσιμοι σε αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα οι απαραίτητοι πόροι.
Αυτό όμως δεν είναι ασφαλές δεδομένου ότι η διάθεση πόρων στους Φ.Δ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό κλπ σημαίνει αντίστοιχη περικοπή από κάποιο άλλο φορέα και αυτό δεν διευκρινίζεται. Από ποιο φορέα, ποιο κωδικό και τι ποσό θα περικοπεί;
Στην περίπτωση διάθεσης των κρατικών πόρων που περιλαμβάνονται στο Νομοσχέδιο θεωρούμε ότι πιο ασφαλής για το ΥΠΕΝ και την κοινωνία θα ήταν η διάθεση τους σε κρατικές δομές (δασικές υπηρεσίες και υπηρεσίες περιβάλλοντος) παρά σε νομικά πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου που πέρα από μελέτες δεν έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο προστασίας.
Επίσης το συγκεκριμένο Σ/Ν δεν δίνει καμία λύση στο ζήτημα της μόνιμης και επαρκούς στελέχωσης των υφιστάμενων και νέων Φ.Δ.Π.Π. με το απαιτούμενο προσωπικό, αντιθέτως, προβλέπει τη συνέχιση της λειτουργίας τους κατά το έτος 2018 αποκλειστικά και μόνο με συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, παραπέμποντας το θέμα της οριστικής επίλυσης του προβλήματος στο απώτερο μέλλον. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα και για περισσότερο από δέκα χρόνια, οι εν λόγω Φορείς λειτουργούν με υπαλλήλους ορισμένου χρόνου, των οποίων οι συμβάσεις ανανεώνονται στο πλαίσιο υλοποίησης διαφόρων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Όπως είναι γνωστό η συγκεκριμένη διαδικασία ουδέποτε διασφάλισε πλήρως τις υπηρεσιακές ανάγκες των Φορέων αυτών ενώ, επιπλέον, οδήγησε σε καθεστώς ομηρίας τους υπαλλήλους τους, οι οποίοι αν και έχουν αποκτήσει στην πλειοψηφία τους εξειδικευμένη εμπειρία πλέον των δέκα ετών, συνεχίζουν να αντικρίζουν με αβεβαιότητα το εργασιακό τους μέλλον.
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας υπογραμμίζει πως η συνέχιση της λειτουργίας των ΦΔΠΠ αποκλειστικά και μόνο με συμβασιούχους ορισμένου χρόνου υπονομεύει ευθέως το ούτως ή άλλως αμφιλεγόμενο έργο τους, καθώς πέρα από τα προβλήματα σύγχυσης αρμοδιοτήτων που προαναφέρθηκαν είναι πολύ δύσκολη ακόμα και αδύνατη η διασφάλιση της συνέχειας της διοίκησης τους, ενώ παράλληλα τους στερείται οποιαδήποτε δυνατότητα μακροχρόνιου σχεδιασμού και προγραμματισμού. Επισημαίνουμε ότι λύση για την άρση των αδιεξόδων στα οποία έχει οδηγήσει η μέχρι σήμερα ακολουθούμενη πρακτική, είναι η επίλυση του προβλήματος της συνεχούς απασχόλησης του προσωπικού των φορέων διαχείρισης, η πλήρης αξιοποίηση του υφιστάμενου έμπειρου και εξειδικευμένου προσωπικού τους με τον τρόπο που προτείναμε ακόμα και η ενίσχυση με νέο προσωπικό εκεί που απαιτείται.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. εκφράζει τις επιφυλάξεις του για τις ρυθμίσεις του άρθρου 7 που θεωρούμε ότι δεν έχει την απαιτούμενη νομοτεχνική πληρότητα. Προτείνεται η τροποποίησή του έτσι ώστε να προβλεφθεί η έκδοση Προκήρυξης πρόσληψης τακτικού προσωπικού εντός του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους. Πριν από τη διενέργεια της εν λόγω διαδικασίας, θα πρέπει βεβαίως να εκδοθούν τα οργανογράμματα όλων των ΦΔΠΠ όπου και θα καθορίζονται, σε συνάρτηση πάντα με το είδος και την έκταση του προστατευόμενου αντικειμένου, ο αριθμός και τα περιγράμματα των αναγκαίων για κάθε Φορέα θέσεων, καθώς και οι ειδικότητες, τα απαιτούμενα προσόντα και τα κριτήρια πρόσληψης των υπαλλήλων. Περαιτέρω και υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι ο ρόλος που ανατίθεται στους εν λόγω Φορείς αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, θεωρούμε απαραίτητο στα ως άνω οργανογράμματα να προβλεφθεί, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε Φορέα, ικανός αριθμός γεωτεχνικών υπαλλήλων (Γεωπόνων, Δασολόγων, Κτηνιάτρων, Γεωλόγων, Ιχθυολόγων).
Τέλος, επισημαίνοντας ότι είναι επιβεβλημένη, στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου του Επιμελητηρίου, η συμμετοχή εκπροσώπων του στα Διοικητικά Συμβούλια όλων των ΦΔΠΠ της χώρας, ζητάμε να συμπεριληφθεί στη διατύπωση της παραγράφου δδ) του άρθρου 5 μετά τη λέξη φορέων η φράση …«εκπρόσωποι του ΓΕΩΤ.Ε.Ε».
Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.
Σπυρίδων Μάμαλης