ΓΕΩΤ.Ε.Ε.: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ Σ/Ν ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Το Επιμελητήριο, στα πλαίσια της διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου «Ενίσχυση της πρότυπης κτηνοτροφίας, ρυθμίσεις για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, διατάξεις για τη φυτοϋγεία, τα βιοκτόνα προϊόντα και την ποιότητα τροφίμων και άλλες διατάξεις για την τόνωση της αγροτικής ανάπτυξης», απέστειλε στο Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων τις σχετικές παρατηρήσεις και προτάσεις του. Πιο συγκεκριμένα, το έγγραφο του Επιμελητηρίου έχει ως εξής:
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου «Ενίσχυση της πρότυπης κτηνοτροφίας, ρυθμίσεις για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, διατάξεις για τη φυτοϋγεία, τα βιοκτόνα προϊόντα και την ποιότητα τροφίμων και άλλες διατάξεις για την τόνωση της αγροτικής ανάπτυξης», σας καταθέτουμε παρακάτω τις παρατηρήσεις και προτάσεις του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας επί των διατάξεων του νομοσχεδίου:
Άρθρα 3 – 5: Ομαδικοί χώροι σταυλισμού
Αναφορικά με τις ρυθμίσεις περί ομαδικών χώρων σταυλισμού κ.λπ., επαναφέρεται στο προσκήνιο η ιδέα ίδρυσης «κτηνοτροφικών πάρκων» που και στο παρελθόν απέτυχε, καθώς πρωτίστως οι γεωκλιματικές ιδιομορφίες της χώρας (π.χ. μικρές διαθέσιμες επιφάνειες, διάσπαρτες και εκτεταμένες δασικές εκτάσεις, ορεινοί όγκοι, νησιωτικότητα κ.λπ.) αλλά και εστιασμένες ιδιαιτερότητες στις πολλαπλές παραμεθόριες περιοχές δεν επέτρεψαν ούτε στο παρελθόν να τελεσφορήσουν ανάλογες προσπάθειες. Τα κτηνοτροφικά πάρκα έχουν αρκετά πλεονεκτήματα για τους εκτροφείς που θα ανήκουν σε αυτά, αρκεί να διασφαλιστεί η θέσπιση και η αυστηρή εφαρμογή μέτρων βιοασφάλειας. Η δημιουργία τέτοιων πάρκων θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλες τις περιοχές της Ελλάδος με εξαίρεση τις παραμεθόριες περιοχές που γειτνιάζουν με την Τουρκία και αυτό διότι έχουμε κατά καιρούς μετάδοση ζωονόσων από την χώρα αυτή (αφθώδης, ευλογία). Η είσοδος ενός τόσο μεταδοτικού νοσήματος σε ένα κτηνοτροφικό πάρκο θα ήταν καταστροφική για το σύνολο των εκτροφών του.
Άρθρα 7 & 8: Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης
Υπογραμμίζεται για μια ακόμη φορά η πρωτοφανής καθυστέρηση στην εκπόνηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης (ΔΣΒ), για τα οποία γίνεται εκ νέου απόπειρα ανασχεδιασμού του χρονοδιαγράμματος εκπόνησης και έγκρισης τους. Επισημαίνουμε ότι το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. έχει καταθέσει αναλυτικές προτάσεις και παρατηρήσεις αναφορικά με την εκπόνηση των ΔΣΒ με το υπ’ αριθ. 2626/15-5-2023 έγγραφό του. Εντούτοις διαπιστώνουμε ότι οι προβληματισμοί και οι προτάσεις που είχαμε διατυπώσει τότε δεν λήφθηκαν υπόψη κατά το σχεδιασμό και την επεξεργασία των σχετικών διατάξεων του υπό συζήτηση Σχεδίου Νόμου (Σ/Ν). Παρατίθενται παρακάτω οι τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν κατά τη γνώμη μας στις σχετικές διατάξεις του Σ/Ν:
1) Στις προγραμματικές συμβάσεις που θα συναφθούν μεταξύ του Υπ.Α.ΑΤ. και των Περιφερειών για την εκπόνηση των ΔΣΒ θα πρέπει να περιληφθεί, ως συμβαλλόμενο μέρος, και το Υ.Π.ΕΝ. / Δασικές Υπηρεσίες, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των βοσκήσιμων εκτάσεων (σε ποσοστό 70-80%) αποτελεί δασικές εν γένει εκτάσεις που διαχειρίζονται και επιβλέπουν οι κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες.
2) Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, η έγκριση και υπογραφή των ΔΣΒ που θα εκπονούν οι Περιφέρειες θα πρέπει να γίνεται από τον Προϊστάμενο της οικείας Επιθεώρησης Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής και όχι από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ενώ εκείνα που εκπονούνται από το Υπ.Α.Α.Τ. θα πρέπει να εγκρίνονται με Κοινή Υπουργική Απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Άρθρο 29: Σύσταση Σχολής Επαγγελμάτων Κρέατος Κρήτης
Συμφωνούμε εν γένει με την ίδρυση νέας Σχολής Επαγγελμάτων Κρέατος στην Κρήτη, καθώς επ’ αυτού συνηγορούν τόσο το παραγωγικό προφίλ της περιοχής όσο και η ύπαρξη ενδιαφερομένων αλλά και οι προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου στην ευρύτερη νησιωτική περιοχή.
Ωστόσο, τόσο για αυτή όσο και για κάθε μελλοντική ανάλογη περίπτωση, υπογραμμίζουμε ότι αυτού του είδους οι παρεμβάσεις δεν μπορεί να έχουν αποσπασματικό και αιφνίδιο χαρακτήρα αλλά οφείλουν να είναι αποτέλεσμα προηγούμενης εκτεταμένης μελέτης που θα σταθμίζει όλες τις σχετικές, με την ίδρυση ανάλογων Σχολών, παραμέτρους (π.χ. παραγωγικό προφίλ περιοχών, απόσταση από υφιστάμενες Σχολές, κάλυψη ευρύτερων περιοχών κ.λπ.), καταλήγοντας σε συγκεκριμένες σταθμισμένες προτάσεις για την ίδρυση, εφόσον απαιτείται και νέων σχολών στις καταλληλότερες για τον σκοπό περιοχές, ώστε να έχουμε ορθολογική κατανομή τους και κάλυψη των σχετικών αναγκών όλης της Επικράτειας.
Άρθρο 36: Εγκατάσταση μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας
Στο άρθρο αυτό γίνεται για μια ακόμη φορά απόπειρα ρύθμισης ζητημάτων που συνδέονται με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, η οποία κατά την άποψη μας (την οποία έχουμε καταθέσει επανειλημμένα) χρήζει ειδικής προτεραιότητας προστασίας ως κατεξοχήν μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Στη λογική αυτή και για τη διασφάλιση της απόλυτης προστασίας της, έχοντας παράλληλα υπόψη την ολοένα αυξανόμενη πίεση οικονομικών συμφερόντων αλλά και τις κατά καιρούς αντιφατικές και ατελέσφορες ρυθμίσεις, εισηγούμαστε τον πλήρη αποκλεισμό ανάλογων εγκαταστάσεων από γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας που θα έχουν ως μόνη χρήση την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με μόνη εξαίρεση την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών αποκλειστικά για την βοηθητική υποστήριξη των αναγκών οικείων υποδομών της αγροτικής εκμετάλλευσης. Περαιτέρω, προτείνεται η θέσπιση ενιαίων κριτηρίων για τον χαρακτηρισμό της σε εθνικό επίπεδο και η δημιουργία ανάλογης Εθνικής Γεωγραφικής Πληροφοριακής Βάσης, δια της οποίας θα εξασφαλιστεί η απόλυτη και οριστική προστασία της.
Επίσης, στη συγκεκριμένη διάταξη εντάσσεται και μια νέα διάσταση της καλλιέργειας με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας στο ίδιο αγροτεμάχιο. Μια τέτοια επιλογή μπορεί να έχει εφαρμοστεί σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά προηγήθηκαν εξαντλητικές μελέτες. Η θερμότητα που εκπέμπουν οι φωτοβολταϊκές επιφάνειες μπορεί να αποτελέσει είτε ευεργετικό είτε καταστροφικό παράγοντα για μια καλλιέργεια, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες και τις καλλιεργητικές ποικιλίες που έχουν επιλεχθεί. Η εφαρμογή πολιτικών προγραμμάτων είναι αναγκαία ώστε να καθοριστούν τα δεδομένα εκείνα τα οποία θα θέτουν την καλλιέργεια αποδοτική, ώστε να μην μετατραπούν οι συγκεκριμένες εκτάσεις, απλές εκτάσεις μόνο παραγωγής ενέργειας και τίποτα άλλο. Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο δηλώνει έτοιμο να προσέλθει με προτάσεις για το ποιοι παράγοντες χρειάζονται εξέταση, τόσο μέσω ενός πιλοτικού προγράμματος όσο και μέσω της προβλεπόμενης στο άρθρο μελέτης.
Επισημαίνουμε πάντως ότι, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να προβλεφθεί ρητά ότι η μελέτη που αναφέρεται στο Σ/Ν για τα είδη και τις καλλιέργειες των φυτών που καλλιεργούνται στις εκτάσεις εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών καθώς και τις συνθήκες της καλλιέργειάς τους, θα συντάσσεται και θα υπογράφεται από Γεωπόνο ΠΕ που έχει τα απαιτούμενα από το νόμο προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματος.
Άρθρο 40: Ρυθμίσεις για τους επιθεωρητές – ελεγκτές της Διεύθυνσης Οικονομικών Ελέγχων Επιθεώρησης και Συνεργατισμού του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Με το εν λόγω άρθρο θεσπίζεται μηνιαία ελεγκτική αποζημίωση στους επιθεωρητές - ελεγκτές της Διεύθυνσης Οικονομικών Ελέγχων Επιθεώρησης και Συνεργατισμού του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης αναφέρεται ότι η προτεινόμενη διάταξη αποσκοπεί στο να καταστούν οι εν λόγω υπάλληλοι δικαιούχοι του επιδόματος που λαμβάνουν υπάλληλοι άλλων υπηρεσιών του δημοσίου με παρεμφερές έργο και αναμένεται να συμβάλλει στην επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων της ανωτέρω υπηρεσίας και κατά συνέπεια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ιδίως στον τομέα καταπολέμησης της διαφθοράς. Επισημαίνεται όμως ότι στο Υπ.Α.Α.Τ. δεν υπάρχουν υπάλληλοι του κλάδου Επιθεωρητών αλλά υπάλληλοι διαφόρων κλάδων (π.χ. ΠΕ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ, ΠΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ –ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ) και ειδικοτήτων (π.χ. Γεωπόνων, Κτηνιάτρων) που διενεργούν επιθεωρήσεις και ελέγχους.
Τονίζουμε εδώ ότι το Υπ.Α.Α.Τ. διαθέτει αρκετές ελεγκτικές υπηρεσίες προκειμένου να είναι σε θέση να καλύπτει το σύνολο των απαιτούμενων ελεγκτικών αντικειμένων, όπως π.χ. είναι η υγεία των φυτών, τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, οι ζωοτροφές, οι κτηνιατρικοί και αλιευτικοί έλεγχοι, οι Γ.Τ.Ο., οι φυτικοί και ζωικοί γενετικοί πόροι, οι κανόνες εμπορίας φυτικών προϊόντων, η διενέργεια ελέγχων στο πλαίσιο του ΣΣ ΚΑΠ κ.λπ., σε όλα τα στάδια παραγωγής και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών. Οι έλεγχοι σχετίζονται με θέματα ασφάλειας των προϊόντων, διασφαλίζοντας σε τελικό στάδιο τη Δημόσια Υγεία, αλλά και θέματα εμπορίας, προασπίζοντας τα συμφέροντα των καταναλωτών και συμβάλλοντας σημαντικά στην αντιμετώπιση σχετικών οικονομικών παραβάσεων και φαινομένων απάτης. Σημειώνουμε περαιτέρω ότι η διενέργεια μιας σειράς σχετικών ελέγχων, όπως οι έλεγχοι σε νωπά οπωροκηπευτικά, μεταποιημένα προϊόντα φυτικής προέλευσης, εμφιαλωμένα κρασιά, ζωοτροφές, γεωργικά φάρμακα κ.λπ., έχουν μεταβιβαστεί στην αρμοδιότητα ελεγκτικών υπηρεσιών των Περιφερειών της χώρας. Το σύνολο των ως άνω εμπλεκομένων υπηρεσιών διασφαλίζει τόσο την επίτευξη και εκπλήρωση των επιχειρησιακών στόχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, όσο και τη διασφάλιση της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων και της δημόσιας υγείας, αλλά και της υγιούς επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, προτείνεται η συμπερίληψη στις διατάξεις του παρόντος άρθρου όλων των υπαλλήλων του Υπ.Α.Α.Τ. και των γεωτεχνικού αντικειμένου υπηρεσιών των Περιφερειών της χώρας που, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, διενεργούν επιθεωρήσεις και ελέγχους, έτσι ώστε να μην δημιουργείται διάκριση μεταξύ γεωτεχνικών και οικονομικών υπαλλήλων.
Προσθήκη νέου Κεφαλαίου και άρθρου στο Μέρος Δ «Αναδιάρθρωση διαδικασιών για την ενίσχυση της Αγροτικής Ανάπτυξης» του Σ/Ν
Η Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού (ΤΔΓΥ) του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ αποτελεί τον υπεύθυνο Εθνικό Φορέα για τη διάσωση και διατήρηση του γενετικού υλικού της χώρας που σχετίζεται με τη γεωργία και τη διατροφή. Η ΤΔΓΥ διαθέτει χιλιάδες δείγματα σπόρων καλλιεργούμενων ειδών και των άγριων συγγενών τους, τα οποία αποτελούν ένα αναντικατάστατο και μοναδικό πόρο για την αντιμετώπιση προκλήσεων, όπως αυτή της κλιματικής αλλαγής. Τα δείγματα σπόρων πρέπει να ανανεώνονται περιοδικά προκειμένου να μην απολεσθεί η δυνατότητα τους να βλαστάνουν και παράλληλα να καταγράφονται τα χαρακτηριστικά τους, ώστε να αξιοποιούνται από την επιστημονική έρευνα. Η ΤΔΓΥ πάσχει από υποστελέχωση και εξασφάλιση σταθερών οικονομικών πόρων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στο ρόλο της. Οι προτεινόμενες διατάξεις στοχεύουν στη θεραπεία αυτών των αδυναμιών της ΤΔΓΥ και στη δημιουργία συνθηκών που θα διασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες για την εκπλήρωση των σκοπών της. Η αντιμετώπιση τους είναι ιδιαίτερα κατεπείγουσα και η οποιαδήποτε καθυστέρηση ισοδυναμεί με οριστική απώλεια πολύτιμου γενετικού υλικού της χώρας.
Για το λόγο αυτό προτείνεται στο ΜΕΡΟΣ Δ’ «ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ του Σχεδίου Νόμου να προστεθεί ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ «ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ» με νέο άρθρο, ως εξής:
Νέο Άρθρο
«Για την ενίσχυση των δράσεων σχετικά με τη διάσωση και διατήρηση του γενετικού υλικού για τη γεωργία και διατροφή δημιουργείται Τμήμα Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού που υπάγεται στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του Ελληνικού Οργανισμού «ΔΗΜΗΤΡΑ» (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ).
1. Το Τμήμα διαθέτει προϋπολογισμό ο οποίος καλύπτει:
α) Τα πάγια έξοδα λειτουργίας του.
β) Τις δαπάνες αναπολλαπλασιασμού και χαρακτηρισμού του γενετικού υλικού που διαχειρίζεται η Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού.
γ) Την οργάνωση εξερευνητικών αποστολών για την συλλογή γενετικού υλικού
δ) Τον εμπλουτισμό και ανανέωση των υποδομών.
Ο προϋπολογισμός του Τμήματος χρηματοδοτείται από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και το Υπ.Α.Α.Τ..
2. Το Τμήμα έχει δώδεκα οργανικές θέσεις οι οποίες κατανέμονται σε:
α) Τέσσερεις ερευνητές με εξειδίκευση στους γενετικούς πόρους για τη γεωργία και την διατροφή.
β) Επτά γεωργοτεχνίτες.
γ) Έναν Χειριστή αγροτικών μηχανημάτων.
Η κάλυψη των θέσεων γίνεται μέσω εσωτερικών μετακινήσεων, μετατάξεων και προσλήψεων»
Άρθρα 50 – 53: Αγροτικά Τμήματα Επιμελητηρίων
Η ένταξη των αγροτών – έστω και προαιρετικά – στα εμπορικά επιμελητήρια, εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα στους αγρότες, από όσα θα λύσει. Αναλυτικότερα:
1. Θα αυξήσει το κόστος στους αγρότες για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ακόμα και η πρόβλεψη, η οικονομική συμμετοχή τους να καλύπτεται μέσω των ενισχύσεων θα μειώσει τα χρήματα που θα παίρνουν.
2. Είναι υπηρεσίες που προσφέρει δωρεάν το Υπ.Α.Α.Τ. χρόνια τώρα, έχοντας πλέον αποκτήσει μεγάλη σχετική τεχνογνωσία.
3. Η παράλληλη τήρηση μητρώων και από Υπ.Α.Α.Τ. και από Επιμελητήρια μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες, μιας και οι Βεβαιώσεις για τα Μητρώα χρησιμοποιούνται στα μέτρα του Π.Α.Α..
4. Για τις βεβαιώσεις ΜΑΑΕ απαιτείται χρήση αρχείων Υπ.Α.Α.Τ., Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και Α.Α.Δ.Ε.. Με ποιο τρόπο θα γίνει άμεσα, αδιάβλητα και λειτουργικά αυτή η σύνδεση από τα Επιμελητήρια;
5. Αποψιλώνεται το Υπ.Α.Α.Τ. από αντικείμενα. Αντί να στελεχωθούν οι υπηρεσίες ώστε να προσφέρουν πιο έγκυρα και έγκαιρα αποτελέσματα, χάνουν και τα αντικείμενα που σήμερα προσφέρουν στους αγρότες.
6. Ο αριθμός των ανθρώπων που υποβάλλουν δηλώσεις Ο.Σ.Δ.Ε. και χρειάζονται τις Υπηρεσίες Μητρώου είναι 650.000 άτομα. Με ποια δομή τα Επιμελητήρια θα ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις που θα δημιουργηθούν;
Αντί για την ίδρυση Αγροτικών Τμημάτων στα Επιμελητήρια, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. προτείνει τη στελέχωση των ήδη αποψιλωμένων Υπηρεσιών Μητρώου του Υπ.Α.Α.Τ. για καλύτερη εξυπηρέτηση των αγροτών, χωρίς επιπλέον κόστος.
Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.
Μενέλαος Δ. Γαρδικιώτης